“Çörək gündəlik qida rasionumuzda əhəmiyyətli yer tutur və bir çox mədəniyyətlərdə əsas qida məhsulu kimi qəbul edilir. Amma bu qida məhsulunun faydası onun tərkibindən və istehsal metodundan asılı olaraq dəyişir. İnsanlar arasında ən çox verilən suallardan biri də məhz “Hansı çörək daha faydalıdır?” sualıdır. Bu suala cavab vermək üçün müxtəlif çörək növlərini, onların tərkibini və sağlamlığa təsirlərini daha geniş araşdırmalıyıq”.
Bunları SİA-ya açıqlamasında qida üzrə mütəxəssis Asim Vəliyev deyib.
Asim Vəliyev sözlərinə belə davam edib: “Çörək əsas karbohidrat mənbəyidir və orqanizmin enerji ilə təmin olunmasında mühüm rol oynayır.
Tərkibindəki vitaminlər, minerallar və liflər sağlamlığımız üçün zəruridir. Amma çörəyin tərkibində olan maddələr onun hansı dərəcədə faydalı və ya zərərli olduğunu müəyyən edir. Məsələn, tam taxıl çörəkləri daha çox lif və mikroelementlərlə zəngindir, halbuki ağ çörək istehsalı zamanı bu qidalandırıcı maddələrin əksəriyyəti itir.
Tam taxıl çörəyi istehsal zamanı bütün taxıl dənələrinin – kəpək, endosperm və rüşeymin saxlanılması ilə hazırlanır. Bu səbəbdən o çox faydalı bir qida məhsulu hesab edilir. Liflər bağırsaq mikroflorasını yaxşılaşdırır, həzmi sürətləndirir və qəbizliyin qarşısını alır. Tərkibində maqnezium, sink, dəmir, E və B qrup vitaminləri var.
Tam taxıl çörəyi qan şəkərini stabil saxlayır və artıq yemək arzusunu azaldır. Tam taxıl çörəyi diabet, ürək-damar xəstəlikləri və artıq çəki problemlərindən əziyyət çəkən insanlar üçün tövsiyə edilir. Çovdar çörəyi həm dadı, həm də sağlamlıq faydaları ilə seçilir. Onun tərkibi nisbətən az qlüten ehtiva etdiyi üçün həzm sistemi üçün daha uyğundur. Həzm problemi olan insanlar üçün faydalı seçim olar. İnsulin müqavimətini azaldır və enerji səviyyəsini uzun müddət qoruyur. Çovdar çörəyi antioksidantlar və iltihabəleyhinə təsirləri ilə ürək-damar sistemini qoruyur. Kəpəkli çörək tərkibində yüksək miqdarda lif olan başqa bir sağlam seçimdir. O, bağırsaq fəaliyyəti üçün müsbət təsir göstərir. Bağırsaq hərəkətliliyini artıraraq qəbizliyin qarşısını alır. Daha uzun müddət toxluq hissi yaratdığı üçün artıq yeməkdən çəkinməyə kömək edir.
Çölyak xəstəliyi və ya qlütendən həssaslıq problemi olan insanlar üçün qarabaşaq, düyü, badam unu kimi alternativlərdən hazırlanan çörəklər mövcuddur. Bu çörəklər digər çörək növlərinə nisbətən daha spesifik qida ehtiyaclarını qarşılayır. Ənənəvi olaraq ən çox istehlak edilən ağ çörək tərkibindəki faydalı maddələrin böyük hissəsi emal prosesində itirildiyi üçün qida dəyəri baxımından zəifdir. Ağ çörəyin istehlakı:
• Qan şəkərini tez yüksəldərək ani aclıq hissi yaradır.
• Çəkidə artıma və metabolik xəstəliklərə səbəb ola bilər.
• Tərkibində əlavə şəkər və ya konservantlar varsa, bu, əlavə sağlamlıq problemlərinə gətirib çıxara bilər.
Çörək alarkən onun tərkibini mütləq yoxlamalıyıq. Təbii maddələrdən hazırlanmış və əlavə şəkərdən azad olan çörəklərə üstünlük versək yaxşı olar.
Tünd rəngli və yüngül kobud teksturalı çörəklər adətən daha çox lif və mineral ehtiva edir. Çörəyin təzə və keyfiyyətli olması üçün düzgün saxlanmasına əmin olmalıyıq. Əgər tam sağlam qidalanmaya keçid etmək istəyiriksə, çörəyi özümüz evdə hazırlamaq yaxşı seçim ola bilər. Ev şəraitində tam taxıl unu və ya qarabaşaq unundan çörək bişirərək daha faydalı və təbii bir qida əldə edə bilərik. Ən faydalı çörək növü ehtiyaclarınızdan və sağlamlıq halımızdan asılı olaraq dəyişə bilər. Amma ümumilikdə tam taxıl, çovdar və kəpəkli çörəklər sağlam qidalanma üçün ən yaxşı seçimdir. Çörək seçərkən keyfiyyətə, tərkibə və təbii mənbələrə üstünlük vermək vacibdir. Sağlam həyat tərzi üçün balanslı qidalanmanı təmin etmək və çörəyi düzgün miqdarda istehlak etməliyik”.
~ Abbaszadə Fidan
