Bəzi gündəlik qidalar düzgün saxlanıldıqda uzun illər korlanmır və təhlükəsiz qalır. Bal, ağ düyü, duz, ağ sirkə, şəkər, quru paxlalılar və qarğıdalı nişastası kimi məhsullar aşağı su tərkibi və ya təbii quruluşu səbəbindən uzunömürlüdür. Dənəcikli qəhvə, soya sousu, ağcaqayın siropu və acı sous da açılmadıqda və ya rütubətdən uzaq saxlanıldıqda keyfiyyətini qoruyur. Quru makaron və çay isə uzun müddət istehlaka yararlı olsa da, dadının itməsi mümkündür.
Bəs bu qidalar xarab olmasa belə uzun müddət qaldıqdan sonra onların istifadəsi hər hansı təhlükə yarada bilərmi?
Məsələ ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən qida eksperti Asim Vəliyev bildirdi ki, hər bir qidanın saxlanma şəraiti və temperaturu var.
O qablaşdırılmanın da vacib şərt olduğunu qeyd edərək söylədi ki, bunlara riayət olunduqda qida təhlükəsizliyinə əməl etmiş oluruq və nəticədə risk minimuma enir:
“Bu məhsullarda əsas risk rütubət və hava ilə təmasdır. Düyü, şəkər, duz, paxlalılar və nişasta kimi quru məhsullar nəm çəkdikdə topalaşır, çürümə və kif əmələ gəlməyə başlayır. Xüsusilə paxlalılarda rütubət çoxaldıqda mikotoksin adlanan zəhərli kif maddələri yarana bilər. Bu isə artıq sağlamlıq üçün ciddi təhlükədir. Ona görə də bu məhsulların hava keçirməyən qablarda saxlanması vacibdir”.
Ekspert növbəti riskin saxlama temperaturunun dəyişməsi və günəş işığı olduğunu dedi:
“Qəhvə, çay və acı sous kimi aromatik məhsullar işıqda qaldıqda dad və qoxusunu itirir. Yağlı maddələr oksidləşə bilir. Dad dəyişməsi əsas təhlükə yaratmasa da, keyfiyyəti aşağı salır. Amma soya sousu və ağ sirkə kimi turşulu məhsullarda mikrobioloji risk demək olar ki, olmur. Lakin uzun müddət açıq qaldıqda rəngi tündləşə və dadı dəyişə bilər.
Üçüncü vacib məsələ qablaşdırmanın bütövlüyüdür. Metal qutular uzun illər saxlanıldıqda paslana bilər. Plastik qablar isə günəş işığı altında kimyəvi maddələr ifraz edə bilər. Xüsusilə sirkə kimi turşulu məhsullar metal ilə təmasda qalarsa, tərkibə keçən metallara görə təhlükə yarana bilər. Bu baxımdan uzunmüddətli saxlanmada şüşə qablar daha təhlükəsizdir”.
A.Vəliyevin sözlərinə görə, makaron və çayda vəziyyət bir az fərqlidir:
“Onlar korlanmaya qarşı daha dözümlü olsa da, uzun müddət saxlananda dadı və ətri itir, qida dəyəri azalır. Mikroorqanizm riski isə azdır. Amma diqqət etmək lazımdır ki, rütubətdən uzaq olsunlar. Rütubət olduqda sürətlə kiflənə bilərlər və belə halda istifadə etmək olmaz. Diqqətdən qaçırmamalı olduğumuz vacib bir məqam isə zərərvericilərdir. Düyü, paxlalı, makaron və çay uzun müddət açıq qabda saxlanarsa, həşəratlar düşə bilər. Belə olduqda məhsul həm gigiyenik cəhətdən yararsız olur, həm də allergik risk yarada bilər”.
- Fidan Abbaszadə
